BÀN THÊM VỀ QUỐC HIỆU NHÀ NƯỚC QUÂN CHỦ THỜI NGUYỄN QUA CUỘC KHỞI NGHĨA VÕ TRỨ - TRẦN CAO VÂN Ở PHÚ YÊN (1900)

• NGUYỄN LỤC GIA
• 05/05/2024

Tóm tắt: Thời kỳ quân chủ nhà Nguyễn, cùng với hai quốc hiệu Việt Nam và Đại Nam được biết đến phổ biến, còn có một quốc hiệu khác đương thời chỉ hiện hữu tại các cuộc bàn thảo của triều đình Tự Đức và về sau được hiện thực hóa một cách ngắn ngủi trong cuộc khởi nghĩa Võ Trứ - Trần Cao Vân mang tính chất Cần Vương ở Phú Yên vào năm 1900, đó là Đại Hóa. Nhân 220 năm về quốc hiệu Việt Nam (1804 - 2024), chúng tôi cập nhật tư liệu và gợi mở những cuộc thảo luận chuyên sâu hơn về vấn đề quốc hiệu này.

Quốc hiệu thời Nguyễn

Nhà nước quân chủ thời Nguyễn trong thời gian tồn tại non một thế kỷ rưỡi đã từng được biết đến với hai xưng danh là Việt Nam và Đại Nam, mà một trong cặp đôi nổi tiếng đó vẫn tiếp tục được các thiết chế nhà nước kế tục sử dụng cho đến ngày nay.

Ý tưởng về tên nước Việt Nam phát khởi từ hoàng đế Gia Long, người khai sáng vương triều Nguyễn, khi Ngài sai sứ thần đệ trình lên Thiên triều Trung Hoa các quyết sách liên quan đến vấn đề kiến quốc. Khởi xuất, yêu cầu của vị hoàng đế phương Nam có mỹ tự là Nam Việt, song để tránh những rắc rối mang tính lịch sử giữa hai thiết chế vương quyền về sau, hoàng đế phương Bắc Gia Khánh cùng quần thần gợi ý đổi đặt thành Việt Nam. Nhận thấy ý nghĩa của quốc hiệu vẫn được giữ nguyên, thay đổi chẳng qua chỉ là sự hoán vị thuật từ, hoàng đế Gia Long gật đầu ưng thuận.

Xem trọn bộ tại đây

NGUYỄN LỤC GIA