DẤU ẤN TÍN NGƯỠNG CỦA CƯ DÂN TIỀN SỬ ĐÔNG NAM BỘ
Địa bàn Đồng Nai, Bình Dương thuộc khu vực miền Đông Nam Bộ. Trên địa bàn này, qua nghiên cứu khảo cổ học, đã phát hiện nhiều dấu tích của cư dân tiền sử. Số lượng di chỉ được khai quật nhiều, hiện vật được thu thập đa dạng về loại hình, chất liệu…
THIẾT GIÁP M113 - CHỨNG TÍCH CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC CỦA QUÂN DÂN TỈNH BÌNH DƯƠNG
Xe thiết giáp M113 hay còn gọi là thiết vận xa M113, là một trong những loại xe bọc thép chở quân được sử dụng rất phổ biến trong lịch sử chiến tranh thời hiện đại.
TÌM HIỂU MỘT VÀI ĐỊA DANH Ở THỦ DẦU MỘT VÀ BẾN CÁT
Bài viết đóng góp tư liệu về một số địa danh ở tỉnh Bình Dương chủ yếu là địa bàn thành phố Thủ Dầu Một và thị xã Bến Cát. Những địa danh được nghiên cứu là những địa danh nhỏ được thu thập từ nguồn tư liệu hồi cố của những bô lão sinh sống ở vùng đất Bình Dương hơn ba thế hệ. Đồng thời, tác giả còn thu thập thông tin, chú giải về các địa danh từ nguồn tư liệu gốc tác phẩm Gia Định Thành Thông Chí của Trịnh Hoài Đức ghi chép về địa chí vùng Nam Bộ đầu thế kỷ XIX và nhiều tư liệu thành văn khác.
DẤU CHÂN PHÓ BẢNG NGUYỄN SINH SẮC TRÊN ĐẤT THỦ DẦU MỘT
Nói về thân sự nghiệp của ông Nguyễn Sinh Sắc đã có nhiều tác giả ghi lại khá đậm nét, đầy đủ. Ở đây tôi chỉ sưu tập tài liệu về ông trên đất Thủ Dầu Một thông qua lễ hội đình chùa tưởng niệm những nghĩa quân đã bỏ mình cho phong trào “Thiên Địa Hội”. Đây cũng là thời gian ông ẩn náu, sinh sống ra hoạt động bí mật chống lại ách thống trị của thực dân Pháp.
ĐÔNG PHƯƠNG SÓC - VÕ SĨ RẠNG DANH CỦA ĐẤT LÁI THIÊU
Lợi dụng tình huống mà võ sĩ Chuột khinh suất, Đông Phương Sóc tung ra một cú đấm móc “sấm sét” làm lật quai hàm của địch thủ. Trọng tài đếm 10 tiếng mà võ sĩ Chuột vẫn bất tỉnh... Trong giai đoạn từ năm 1933 đến 1943, ở làng võ miền Nam nổi lên một cao thủ lừng danh, từng bất khả chiến bại trên sàn đấu tại Sài Gòn và còn tung hoành trên khắp võ đài Đông Dương. Người này là cao thủ Đông Phương Sóc với những cú đánh đầy hủy diệt. Đông Phương Sóc tên thật là Huỳnh Văn Sóc, sinh năm 1918 tại Lái Thiêu (tỉnh Thủ Dầu Một, nay thuộc huyện Thuận An, tỉnh Bình Dương). Ông vốn xuất thân trong một gia đình lao động nghèo, cha làm thợ mộc, mẹ buôn bán tảo tần ở chợ Lái Thiêu.
GIẢNG DẠY LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG BÌNH DƯƠNG QUA ĐỊA DANH
Đặt tên để xác định và phân biệt các địa điểm là một nhu cầu cơ bản giống như việc đặt tên người và đồ vật xung quanh con người (Karen Ann Heikkila, 2007: I) nên “có con người, có ngôn ngữ là có địa danh, địa danh xuất hiện từ thời thượng cổ, bất chấp có chữ viết, có nhà nước hay chưa” (Cao Chư, 2017: 68). Nhóm cư dân đến khai phá một vùng đất hoang, các con sông, con suối, khu đất, con dốc, khúc cua, vùng gò… đều chưa có tên, con người cần đặt tên để định danh và cá biệt hoá chúng. Địa danh ra đời trong những điều kiện lịch sử, địa lý nhất định nên phần lớn địa danh mang dấu ấn của môi trường và thời đại chúng được tạo nên. Địa danh được xem như là “vật hóa thạch” (Roasting, 1965:6), “đài kỷ niệm” (Lê Trung Hoa, 2011:185) qua địa danh có thể hiểu được lịch sử đất và người nơi ấy. Tham khảo Chương trình Lịch sử địa phương tỉnh Bình Dương1 và kế thừa nguồn dữ liệu 3.462 mục từ và 4.155 tiểu loại địa danh của đề tài Nghiên cứu địa danh trên địa bàn tỉnh Bình Dương (do TS. Huỳnh Ngọc Đáng làm chủ nhiệm), bài viết này đề cập đến tiềm năng của địa danh Bình Dương như một công cụ giảng dạy lịch sử địa phương và gợi ý những bài học lịch sử có thể dạy cho học sinh thông qua địa danh ở Bình Dương là: (1) tiến trình lịch sử, sự kiện và nhân vật lịch sử; (2) lịch sử đời sống xã hội của cư dân Bình Dương.
Nghề sơn mài ở Tương Bình Hiệp được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia vào năm 2016 nhưng “làng sơn mài Tương Bình Hiệp” thì không còn nữa. Bài viết muốn nhắc lại lịch sử hình thành và quá trình phát triển của “làng sơn mài Tương Bình Hiệp”, giới thiệu đặc điểm của sơn mài truyền thống thời xưa và sơn mài hiện đại, qua đó nêu một số ý kiến đề xuất để khôi phục làng sơn mài và vinh danh nghề sơn mài hơn nữa.
Cứ mỗi dịp Xuân về, Tết đến, những người cố cựu ở miệt Tân Khánh (nay là phường Tân Phước Khánh, thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương) vẫn thường kể cho các thế hệ hậu bối về chuyện hai anh em ông Ất và ông Giá đã từng phối hợp đánh hạ một con hổ to ở hố Ngỡi (nay thuộc phường Tân Vĩnh Hiệp, thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương). Chuyển kể rằng cách gần bốn năm sau khi tỉnh Thủ Dầu Một được thành lập (1/1/1900), khoảng những ngày đầu tháng Chạp năm Giáp Thìn (1904), có một con hổ dữ vào nhà dân bắt bò ở phía bắc chợ Tân Khánh, khu vực giáp ranh với làng Vĩnh Trường (nay là phường Tân Vĩnh Hiệp, thành phố Tân Uyên, tỉnh Bình Dương).
