Do nhiều biến động của xã hội, nhiều dân tộc từ các nơi khác đã tìm đến vùng đất Nam Bộ sinh sống trong nhiều thời kỳ lịch sử. Sự cộng cư nhiều thành phần dân tộc nói chung, trong đó có cộng đồng người Hoa nói riêng đã góp phần làm đa dạng sắc thái tộc người, sự phong phú về văn hóa của vùng đất Nam Bộ.
Xã hội Việt Nam và lịch sử thế giới quan hệ lẫn nhau. Song, ít sự liên kết đã được vạch ra. Có lẽ biểu hiệu hay được trưng dẫn về lũy tre của Việt Nam giúp vào việc soi sáng lý do tại sao. Khuôn mẫu về người nông dân vô danh – cần cù làm việc hàng ngày sau con trâu trên thửa ruộng lúa nước, và khi đêm đến, rút về sau lũy tre bảo vệ gia đình và làng mạc khỏi sự thay đổi – được lập đi lập lại trong văn chương bác học và bình dân; thị kiến này tượng trưng cho Việt Nam ngày nay và cho quá khứ của Việt Nam, bất kể là xác thực hay tưởng tượng. Điều được giả định, thị trường không có ý nghĩa gì trong thế giới nông dân này, bởi nó tọa lạc bên ngoài lũy tre – mặc dù người ta có thể nói một cách quả quyết như thế về các cánh đồng lúa.
Người Choang, các dân tộc ít người vùng biên giới Việt – Hoa trong triều đại nhà Tống
Tập biên khảo này được ấn hành hồi tháng Chín năm 1987 và do đó đã được viết trong thời khoảng có sự đối nghịch giữa Việt Nam và Trung Hoa sau cuộc chiến tranh Việt Nam - Căm Bốt và cuộc tấn công vào Việt Nam của Trung Quốc hồi cuối năm 1978 và đầu năm 1979. Một số quan điểm lịch sử trong bài vì thế được phản ảnh dưới cái nhìn của chủ nghĩa Mác-xít / Lê-nin-nit là học thuyết chính thống thịnh hành tại hai nước khi đó.
Cộng đồng người Hoa dưới thời Pháp thuộc
Dưới đây là bản dịch Phần Dẫn Nhập và Phần Kết Luận của quyển The Chinese Community in Vietnam Under The Frenchcủa Alain G. Marsot, do nhà xuất bản The Edwin Mellen Press ấn hành tại San Francisco, 1993. Phần nội dung quyển sách sẽ lần lượt được đăng tải sau, khi thuận tiện. Trong cùng chủ đề về cộng đồng người Hoa tại Việt Nam, kế tiếp sẽ là bản dịch bài viết nhan đề “Hoa Kiều Hải Ngoại tại Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt nam, 1979-82” của tác giả Lewis M. Stern, được đăng tải trên tạp chí Asian Survey, Đại Học U. C. Berkeley, Vol. XXV, số 5, tháng Năm 1985.
Sự bành trướng của Trung Hoa trên đất liền: Trường hợp Việt Nam
Việt Nam là xứ sở mở rộng cửa nhất cho sự bành trướng và chiếm đóng trên đất liền bởi người Trung Hoa. Biên cương, mặc dù chạy dọc theo một rặng núi, lại cung cấp nhiều hơn một cửa ải khả dĩ tiếp cận đuợc, và bờ biển chỉ là một sự nối dài của bờ biển thuộc tỉnh Quảng Đông, miền nam nước Trung Hoa. Châu thổ sông Hồng, trung tâm của Bắc Việt, cũng là đồng bằng phì nhiêu to lớn nhất và tốt nhất ở phía nam cửa sông Dương Tử.
Chữ Nôm thần kỳ cổ xưa của dân tộc Kinh
Vấn đề chữ Nôm của người Việt Nam được giới nghiên cứu nước ngoài quan tâm. Qua bài giới thiệu về chữ Nôm của tác giả Phụng Ngưỡng Sùng, chúng tôi thấy một thông tin thú vị. Đó là ở Quảng Tây (Trung Quốc) có tộc người Kinh gốc từ Việt Nam tiếp cận và nghiên cứu người Việt và văn hóa Việt ở Trung Quốc hiện nay. vẫn còn lưu giữ và xuất bản những tác phẩm văn học truyền thống viết bằng chữ Nôm mà họ quí trọng, xem như bảo bối. Tấm lòng người dân Việt đối với đất nước vẫn luôn luôn thao thức và sâu sắc. Đây là cơ hội cho giới nghiên cứu Việt
Người Hoa trong lịch sử Việt Nam
Trong cuộc Hội thảo Việt Nam học lần thứ nhất được tổ chức tại Hà Nội vào mùa thu năm 1998, tôi đã có dịp đưa ra thảo luận vấn đề: Diễn biến địa lý và lịch sử trong quá trình tiếp xúc và giao lưu văn hoá Việt – Hoa.
Động Đình Hồ - cội nguồn của tộc Việt
Ở miền nam sông Dương Tử, hồ Động Đình họp thành bởi nhiều hồ lớn. Mỗi năm vào mùa lũ nước sông Dương Tử chảy vào hồ, làm tăng diện tích hồ từ 2.800 km² đến 20.000 km². Quân Sơn, một đảo nằm giữa hồ có 72 đỉnh núi, rộng 1 km nổi tiếng với các loại trà thơm, hoa lá quý hiếm tươi tốt quanh năm. Cảnh đẹp thần tiên, nhiều truyện tích rất u linh chích quái, liêu trai chí dị. Từ hàng ngàn năm, nhắc đến Tiêu Tương Hồ Nam, là nhắc đến tiên cảnh Động Đình Hồ, đến “Bát cảnh Tiêu Tương” của vùng Giang Nam.
