ĐẠI NAM THỰC LỤC - TẬP 5
- 05/09/2023
ĐẠI NAM THỰC LỤC
Tập Năm
Thực lục về Thánh tổ Nhân hoàng đế
Đinh Dậu, Minh Mệnh năm thứ 18 [1837] (Thanh Đạo Quang năm thứ 17). Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng một, ban ân chiếu cho trong ngoài.
Lời chiếu rằng : “Trẫm nghĩ vương giả không riêng, ra lệnh đều theo thời tiết, nước nhà có Phước, lòng hiếu đến cả người ngoài, bởi vì theo lòng nhân để đứng đầu mọi người, mà cùng vui, phải có ban ân huệ.
Trẫm kính nối mưu xưa, vâng nhờ vận tốt, được Phước lành rất to lớn ; càng cẩn thận để sáng thêm, khi ban hành một chính lệnh ; chỉ nghĩ theo thuận đạo trời. Hằng năm, đầu xuân ban ơn ; thần dân vui vẻ, may nhờ trời đất ủng hộ, miếu xã phù trì, triều dã lặng vui ; xa gần yên ổn.
Năm nay chính gặp thánh mẫu Hoàng thái hậu, tuổi thọ vừa mới bảy mươi ; vui mừng hợp chín câu chúc(() Chữ Hán là cửu như thơ thiên bảo Kinh Thi chúc vua sống lâu như Mặt Trời, như Mặt Trăng, như núi, như non, như gò, như đống, như núi Nam Sơn, như cây Tùng, cây Bách.), Phước họp chốn cung tiên, lòng tôn thân cùng chung sáu cõi ; ơn ban ngành khánh tiết, thấm móc mưa do tự chín tầng, đem của chín châu, dâng vui lòng mẹ ; thu lấy năm Phước ban cho thứ dân, nay hơi dương đầm ấm, lòng sáng vẻ vang. Ôn hòa thay khí sang tam dương, [tháng giêng] mở đầu Phước tốt ; rộng rãi như sống nuôi muôn vật, tưới khắp ơn trên, bèn giáng ân điển tất cả
13 điều :
1. Các quan văn võ ở Kinh, tự chánh ngũ phẩm trở lên, cùng ban hằng năm các địa phương đến hội, đều cho ăn yến và thưởng cho có cấp bậc.
2. Các đền miếu phát tích của Lịch đại đế vương đều cho tế một tuần.
3. Thần kỳ các tỉnh hợp tế một tuần.
4. Thuế thân, tiền điệu ở các địa phương năm nay chia làm 10 thành, tạm hoãn 5 thành.
5. Lúa ruộng bị tổn thương năm ngoái, đã khám báo, thì được tha hay giảm thuế có từng bậc.
6. Các quan viên trong ngoài, nhân việc công sai nhầm bị giáng từ năm Minh Mệnh thứ 17 trở về trước, làm danh sách tâu lên xét cho khai phục.
7. Các quan viên trong ngoài, nhân việc công sai nhầm bị phạt bổng, đã chua vào danh sách từ năm Minh Mệnh thứ 17 trở về trước, không cứ đã trừ lương đủ hay chưa, đều được miễn cả.
8. Các địa phương có người tài đức giỏi giang, ẩn nấp ở núi rừng, do quan địa phương xét thực tâu lên để chọn dùng.
9. Các địa phương có người vốn học sách binh thư, dũng cảm, biết phép, hoặc cưỡi ngựa bắn súng giỏi giang, am hiểu võ nghệ, hoặc sức khỏe hơn người, mang nặng đi xa, không cứ là hạng quân hay hạng dân, đều cho thượng ty xét thực, đưa bộ hạch lại tâu lên, theo tài bổ dụng.
10. Các địa phương có hiếu tử, thuận tôn, nghĩa phu, tiết phụ, xét hỏi kỹ lưỡng, đem việc tâu lên, giao bộ bàn lại, đợi Chỉ nêu khen.
11. Các nhà trạm, cấp cho tiền lương tự tháng giêng đến tháng sáu, có thứ bậc.
12. Nhà Dưỡng tế ở các địa phương, những người góa vợ, góa chồng, mồ côi, không con, tàn tật, không kêu vào đâu được. Quan có trách nhiệm phải lưu tâm nuôi nấng, không để cho đến nỗi mất nhờ.
13. Những thổ tri huyện, thổ tri châu tại chức mà chưa có lệ lương, thì đều cấp lương cho.
Than ôi ! Theo sinh khí mùa xuân mà mừng vui, đầu năm cùng hưởng Phước ; đọc lại thơ thiên bảo để chúc thọ, đức tốt thêm sáng tươi.
Xem trọn bộ tại đây
