Đồng chí Trần Ngọc Khanh tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước

• Nguyễn Huỳnh
• 25/07/2012

Năm 1960, sau 12 năm đồng chí Trần Ngọc Khanh được Đảng bố trí hoạt động bí mật thực hiện nhiệm vụ quốc tế giúp bạn trên chiến trường Campuchia, được về nước tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở miền Nam. Tháng 6/1960 đồng chí là ủy viên chi bộ Văn phòng tham mưu Trung ương cục miền Nam. Những năm ấy, phong trào đồng khởi của nhân dân miền Nam đã dồn Mỹ, Ngụy vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng. Mỹ phải bị động thay đổi chiến lược chiến tranh. Từ chiến tranh đơn phương (tố cộng, diệt cộng) để ổn định tình hình và cai trị miền Nam theo kiểu thực dân mới phải chuyển sang chiến lược “chiến tranh đặc biệt”.

Đầu năm 1962 từ văn phòng Trung ương Cục đồng chí Trần Ngọc Khanh thường gọi là đồng chí Ba Khanh được điều động về bổ sung cho tỉnh Phước Long. Là Tỉnh ủy viên trực tiếp làm Trưởng Ban quân sự tỉnh. Vừa nhận nhiệm vụ đồng chí Ba Khanh đã phải đương đầu với chiến lược chiến tranh đặc biệt trên thực tế chiến trường Phước Long. Lúc ấy, lính ngụy dưới quyền điều khiển của cố vấn quân sự Mỹ, được trang bị đủ mọi phương tiện chiến tranh hiện đại. Chúng tập trung lực lượng cấp Sư đoàn phối hợp với địa phương quân mở chiến dịch “Mặt trời mọc”. Mặc dù chúng lấy Bến Cát làm trọng điểm, song Bình Long, Phước Long đều nằm trong diện của chiến dịch. Chúng càn quét, đánh phá ráo riết thực hiện Quốc sách ấp chiến lược, gom dân lập ấp, bình định nông thôn. Chống phá chương trình bình định, chống phá ấp chiến lược là cuộc đấu tranh quyết liệt đầy khó khăn thử thách một mất một còn với Mỹ - Diệm.

Dưới sự chỉ đạo của khu ủy khu 10 và tập thể lãnh đạo của Tỉnh ủy, trong cương vị Tỉnh ủy viên Trưởng. Ban Quân sự, đồng chí Ba Khanh đã bình tĩnh dựa vào lực lượng vũ trang, vào các đội mũi công tác, phát huy các nhân tố tích cực xuất hiện trên chiến trường. Nhiều cuộc vũ trang tuyên truyền được liên tục được tổ chức, ra sức lãnh đạo quần chúng đấu tranh, vận động thanh niên tòng quan giết giặc tiến hành phát động quần chúng, đẩy mạnh đấu tranh phá ấp chiến lược, phá thế kìm kẹp của địch. Để đối phó với tình hình, trung ương Cục đã chỉ rõ: “Nhiệm vụ của cách mạng Miền Nam là “phải tăng cường đấu tranh vũ trang, kết hợp với đấu tranh chính trị và binh vận”. Tỉnh ủy kiểm điểm và nhận thấy mũi binh vận của tỉnh còn yếu nên rút đồng chí Nguyên Văn Tây (Bảy Ta) về phụ trách và thành lập Ban binh vận của tỉnh, đưa mũi binh vận lên cùng với mũi chính trị và vũ trang thành 3 mũi giáp công. Lực lượng vũ trang phát triển mạnh, tỉnh ủy cho thành lập tiểu đoàn, cấp tỉnh, Đại đội cấp huyện, dân quân du kích các xã và sắp xếp các đội mũi công tác bám địa bàn tranh chấp và vùng yếu, xây dựng cơ sở cách mạng, xây dựng nội tuyến tranh hàng ngũ địch.

Giữa năm 1962 địch càn quét đánh trúng vào văn cứ của tỉnh ủy, căn cứ 289 hành lang, một số đồng chí hy sinh. Đồng chí đã bình tĩnh tổ chức hiến đấu, cùng tập thể chuyển căn cứ, củng cố cơ quan. Và cũng trong thời điểm này, sau khi nghiên cứu địa hình, tỉnh đội Phước Long phối hợp với lực lượng cấp trên đánh tiêu diệt đồn Bu Prăng. Đây là lần đầu hợp đồng chiến đấu giữa bộ đội chủ lực Miền với lực lượng của tỉnh Phước Long giành thắng lợi. Tuy có hy sinh tổn thất nhưng trong chiến đấu được bù đắp lại bởi lòng tin của quân dân Phước Long được nâng lên. Bồn Bu Prăng bị tiêu diệt đã bảo đảm an toàn cho một nhánh đường Trường Sơn từ Bắc vào nam đi qua tỉnh. Tình hình đấu tranh của quần chúng bung ra làm ăn phát triển mạnh. Thế trận chiến tranh nhân dân phát triển đều ở các vùng.

Cuối năm 1962 đồng chí Ba Khanh được cử đi học ở Trường Nguyễn Ái Quốc miền Nam. Đồng chí Hai Phong về thay làm trưởng ban Quân sự.

Cuối năm 1963, Trung ương Cục giải thể khu 10 đồng chí Ba Thu bí thư tỉnh ủy được Trung ương Cục chuyển công tác. Phước Long lại nhập về khu 6. Đồng chí Tư Nguyện từ Lâm Đồng được cử về làm bí thư tỉnh ủy Phước Long. Mãn khóa học trở về, đồng chí Ba Khanh được bổ sung vào Thường vụ tỉnh ủy. Phụ trách kinh tế tài chánh, làm trưởng ban kinh tài tỉnh Phước Long và Chủ tịch Hội đồng cung cấp, phó chánh ủy Đoàn Hậu Cần 86.

Trong thế địch bao vây kinh tế, qua trăn trở đồng chí Ba Khanh đề xuất và trao đổi thống nhất trong tinh ủy nhiều chủ trương mở nguồn phát triển kinh tế tài chánh tỉnh. Thắng lợi nhất là chủ trương mở các cửa khẩu, móc nối cơ sở cách mạng đang hoạt động hợp pháp trong vùng địch, vừa nắm tình hình địch vừa mua hàng hóa từ vùng địch, góp phần quan trọng vào việc giải quyết nhu yếu phẩm và lương thực cho lực lượng thoát ly. Đi đôi với mở cửa khẩu là chủ trương dùng lực lượng đội mũi công tác thu thuế bọn tư sản khai thác gỗ qua những chuyến xe be vào rừng vận chuyển, thu thuế các chủ đồn điền cao su đang khai thác ở vùng tranh chấp nhằm bổ sung nguồn kinh phí cho tỉnh. Có lúc buộc chủ đồn điền, chủ xe be cung cấp hàng hóa, lương thực theo giá trị tiền thuế. Mặt khác chủ trương vận động quần chúng vùng giải phóng và các cơ quan tỉnh huyện tích cực tăng gia sản xuấ, tự túc.

Nhờ vậy Phước Long đã tích lũy hậu cần có khả năng cung ứng một phần cho những chiến dịch theo sự điều động của trên.

Tuy hàng hóa phong phú, đời sống được cải thiện nguồn cung ứng dồi dào nhưng đồng chí Ba Khánh rất tiết kiệm, rất chặt chẽ trong duyệt chi. Cần bao nhiêu duyệt chi bấy nhiêu, đủ bảo đảm cho hoạt động. Không để phải thiếu hụt kho tàng được bảo vệ và bảo quản tốt.

Tháng 6/1965 ta thắng lớn trong chiến dịch Đồng Xoài – Phước Long. Quần chúng nổi dậy phá ấp chiến lược trở về buôn làng cũ phát triển mạnh trong vùng mở rộng địa bàn giải phóng, tạo thế và lực mới ở tỉnh Phước Long góp phần quan trọng cùng miền Nam đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ ngụy.

Trước nguy cơ thất bại, Mỹ ồ ạt đổ quân và phương tiện chiến tranh trực tiếp tham chiến. Chiến lược “chiến tranh đặc biệt” đã chuyển thành “Chiến tranh cục bộ”. Trước tình hình đó Trung ương nêu quyết tâm: “Kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ” thành lập lại khu 10, Phước Long lại trở về khu 10.

Phước Long, cửa ngõ của Sài Gòn nên Mỹ Ngụy tập trung đánh phá dữ dội và ngày càng quyết liệt. Mùa khô năm 1965 – 1966 và 1966 – 1967 Mỹ ngụy đưa những đơn vị sừng sỏ về Phước Long để “tìm diệt và bình định”.

Cuộc chiến đấu trở nên gay go ác liệt hơn, khó khăn hậu cần trở nên gay gắt. Vấn đề nổi lên là địch phong tỏa cửa khẩu và đường hành lang vận chuyển. Trước tình thế đồng chí Ba Khanh nêu cao quyết tâm động viên các đơn vị được phân công phải xoi đường, thay đổi cách móc nối mua hàng và vận chuyển. Về việc khai thác nguồn hàng từ cửa khẩu vẫn là nguồn hậu cần quan trọng. Đến thời điểm này tuy có bị hạn chế hơn trước nhưng cửa khẩu vẫn đáp ứng nhu cầu cho cuộc chiến đấu liên tục phát triển – nhất là những ngày chuẩn bị cho cuộc tổng tấn công tết Mậu Thân 1968.

Sau đợt tổng tấn công Tết Mậu thân, tháng 4/1968 cấp trên điều đồng chí Tư Nguyện đi tiền phương, đồng chí Ba Khanh làm phó bí thư thường trực, đồng thời trực tiếp làm trưởng ban an ninh tỉnh.

Theo sự chỉ đạo của khu ủy khu 10, đồng chí Ba Khanh đã cùng tỉnh ủy tổ chức lại lực lượng, mở hội nghị an ninh, đẩy mạnh diệt các phá kìm, động viên toàn đảng bộ thực hiện phương châm “Liên tục tấn công, liên tục nổi dậy”. Cuộc chiến đấu trên chiến trường Phước Long trải qua nhiều đợt dằng co quyết liệt. Qua mỗi đợt thậm chí qua mỗi trận đánh đồng chí Ba Khanh đã cùng tỉnh ủy rút kinh nghiệm sắp xếp lại lực lượng cho phù hợp với tình hình địa phương nhằm duy trì các mũi tấn công và phong trào đấu tranh của quần chúng dưới nhiều hình thức.

Qua tổng tấn công Mậu thân 1968, Mỹ nếm mùi thất bại phải xuống thang chiến tranh, chuyển chiến lược chiến tranh cục bộ sang chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”. Vẫn với mưu đồ Mỹ giữ quyền cai trị miền Nam Việt Nam theo chế độ thực dân mới nên chúng rút quân và  đẩy quân Ngụy ra chiến trường “thay đổi màu da trên xác chết”. Chúng tăng cường vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại, chúng quyết năm 1969 là năm tiêu diệt toàn bộ lực lượng cách mạng, đẩy cách mạng ra khỏi biên giới. Bom B52 rải thảm, máy bay chiến đấu bắn phá tan nát, cả vùng căn cứ xóm làng, Dakota rải chất độc hóa học trơ trọi hoa màu, lúa thóc đều rũ rục, tất cả đều nhằm tiêu diệt sự sống. Chúng dùng bộ binh càn quét vào rừng căn cứ, kho tàng, đánh sâu vào vùng giải phóng cũ. Gom xúc dân vùng mới giải phóng năm 1968, xáo trộn dân, lập ấp chiến lược mới, phá vỡ tổ chức của cách mạng, cài cắm tình báo, mật vụ, cảnh sát chìm, thiên nga, phượng hoàng, nhân viên tâm lý chiến làm cho cơ sở bị đứt liên lạc, chúng cắt mọi đường tiếp tế - làm cho lực lượng vũ trang, thoát ly cũng như đồng bào vùng giải phóng phải ăn lá bép, rau rừng, củ nầng, củ chụp, đói rách.

Thế nhưng niềm tin tưởng sâu sắc vào sự lãnh đạo của tỉnh ủy, các lực lượng thoát ly cũng như các tầng lớp nhân dân vẫn giữ tư thế sẵn sàng chiến đấu. Cán bộ chiến sĩ và nhân dân vùng giải phóng là nguồn cổ vũ lớn lao, tạo sự đồng thuận đoàn kết trong tỉnh ủy. Dân tin Đảng, Đảng tin dân cùng chiến đấu, chịu dựng khó khăn, từng bước khắc phục những nhược điểm đã nâng phong trào đánh địch, giành chiến thắng.

Hội nghị khu ủy khu 10, tháng 10 năm 1969 đã giải quyết những tư tưởng lo ngại trước tình hình chưa thấy sáng. Nghị quyết khu ủy lần này là ánh sáng. Công tác tổ chức bố trí tách nhập các K, điều động cán bộ đi cơ sở và cho các ngành. Đồng chí Ba Minh bí thư huyện ủy Bù Đăng được điều về nhận nhiệm vụ thường vụ tỉnh ủy làm Trưởng ban an ninh tỉnh Phước Long.

Tháng 11/1969 Đảng bộ tỉnh Phước Long tiến hành Đại hội Đảng viên, Đại hội đã ra Nghị quyết về tình hình nhiệm vụ của Đảng bộ và bầu Ban chấp hành 15 đồng chí do đồng chí Trần Ngọc Khanh làm bí thư. Nghị quyết của Đảng bộ là cơ sở tư tưởng chính trị, động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân trong tỉnh đương đầu với những khó khăn thách thức trước âm mưu mới của kẻ thù. Để hỗ trợ cho phong trào, tỉnh ủy tiếp tục phân công cán bộ xuống địa bàn trọng điểm, chia lẻ các đơn vị vũ trang đưa về cơ sở, tăng cường hoạt động du kích chiến tranh, hỗ trợ cho phong trào đấu tranh chính trị và binh  vận trong các ấp chiến lược. Khi phong trào quần chúng phát triển, nhưng địch vẫn nhốt dân trong ấp chiến lược, đồng chí Ba Khanh chỉ đạo các lực lượng vũ trang địa phương phối hợp với bộ đội chủ lực tập trung đánh chặn các trục lộ; cắt đường vận chuyển của địch.Vì thế các ấp chiến lược khó khăn về lương thực, hàng nhu yếu phẩm, dân phải đứng lên đấu tranh, chúng phải chấp nhận cho dân ra khỏi ấp chiến lược đi sản xuất và tìm cái ăn tiếp tế cho người già, con nít trong ấp. Đó là điều kiện thuận lợi cho các đội mũi công tác móc nối xây dựng cơ sở cách mạng, xây dựng cơ sở nội tuyến, xây dựng du kích mật bảo đảm thắng lợi khi phát động toàn dân đứng lên đấu tranh.

Tháng 3/1970 Mỹ huy động lực lượng tấn công sang CPC, cường độ chiến tranh ở Phước Long giảm, Đảng bộ vận dụng tình hình, tiến hành tiêu diệt nhiều đồn bốt lẻ, nhiều chốt độc lập giành quyền chủ động chiến trường.

Tháng 5/1971 Trung ương Cục quyết định thành lập Đảng bộ phân khu Bình Phước – Phân khu đặt dưới sự chỉ đạo của TW Cục. Đồng chí Ba Ban làm bí thư, đồng chí Tư Nguyện làm phó bí thư. Đồng chí Ba Khanh ủy viên thường vụ. Phân khu ủy tiếp nối “lãnh đạo cuộc chiến đấu đánh bại âm mưu bình định của địch giành dân, giành quyền làm chủ đánh thắng các cuộc càn quét của địch, bảo vệ vững chắc vùng giải phóng, vùng căn cứ trên địa bàn Bình Phước.

Cuộc chiến đấu phát triển thuận lợi, các lực lượng Bình Phước hợp đồng chiến đấu với lực lượng Miền, ngày 7/4/1972 giải phóng 2 huyện Lộc Ninh và Bù Đốp vùng giải phóng của Bình Phước nối liền từ Lộc Ninh, Bù Đốp đến Bùi Gia Mập, giáp với Tây Nguyên.

Để giải quyết nhanh chóng hiệu quả hơn, tại vùng giải phóng đã được mở rộng, TW Cục quyết định chuyên phân khu Bình Phước thuộc TW Cục thành tỉnh Bình Phước trực thuộc khu 1. Nhân sự được sắp xếp lại: Đồng chí Tư Nguyện làm bí thư tỉnh ủy, Đồng chí Ba Khanh là thường vụ tỉnh ủy, làm Chủ tịch UBNDCM tỉnh Bình Phước.

Mỹ Ngụy thua đau trên tất cả các chiến trường, đặc biệt là sau 12 ngày đêm, đánh phá Hà Nội bị thất bại, chúng phải trở lại bàn đàm phán ở Paris và chịu ký hiệp định Paris. Thừa thắng xông lên quân và dân Bình Phước tiếp tục đánh địch, giải phóng nhân dân, mở rộng vùng căn cứ. Bình Phước trở thành hậu phương vững chắc cho toàn chiến trường Nam Bộ.

Nhiều công việc dồn dập, cấp bách phía sau. UBNDCM của tỉnh phát huy tác dụng tích cực, huy động gần hết cán bộ, các ban của Đảng làm chức năng nhiệm vụ của các tổ chức chính quyền, lo việc sắp xếp làng xã cho 30.000 dân Việt kiều Campuchia thoát nạn chiến tranh chạy về nước trong cảnh sạch tay, đói cơm, lạc nước, rách rưới lang thang – đồng thời cho 30.000 dân chạy thoát từ vùng địch đặc biệt là từ An Lợi – Hớn Quản ra vùng giải phóng, cũng trong cảnh màn trời chiếu đất. Tất cả đều phải cứu đói, cứu đau, đào giếng, dựng nhà, động viên sản xuất – mở ra một cuộc sống ổn định. Để giải quyết những khó khăn trước mắt UBND CM tỉnh phải mở lại các cửa khẩu nội địa, quan hệ mua bán với tỉnh bạn Kratié, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa xã hội cho vùng giải phóng.

Sau Hiệp định Paris, Lộc Ninh được chọn làm thủ phủ của Chính phủ CMLTCHMNVN. Là nơi họp hành và quan hệ với UB Quân sự liên hiệp 4 bên, là nơi UB kiểm soát, giám sát quốc tế đình chiến ở Việt Nam lui tới làm việc với đại diện chính phủ CM. Là nơi trảo trả tù binh chiến tranh.

Gánh nhiều trọng trách để xây dựng bộ mặt sáng đẹp của thủ phủ một nhà nước thắng trận, giữ vai trò chủ tịch UBNDCM điều hành công việc, đồng chí Trần Ngọc Khanh tranh thủ ý kiến chung của tỉnh ủy, tổ chức chri đạo sát sao từng bộ phận, từng mảng việc, tiến triển đều đặn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao phó.

Song song với việc ổn định vùng giải phóng, xây dựng Lộc Ninh thành thủ phủ của Chính phủ CM, tỉnh ủy còn phải chủ động kiên quyết trừng trị địch lấn chiếm phá hoại hiệp định Paris, hợp đồng với lực lượng trên cuối 1964, mở chiến dịch giải phóng hoàn toàn tỉnh Phước Long cũ (6/01/1965). Hưởng ứng chiến dịch toàn thắng tỉnh Bình Phước đã tự lực chiến đấu giải phóng Bình Long, Chơn Thành (giải phóng hoàn toàn tỉnh Bình Phước). Tiếp theo thực hiện mệnh lệnh chiến đấu Bình Phước tích cực tham gia chiến dịch giải phóng hoàn toàn miền Nam.

Trong chiến tranh cách mạng, khi đã nhận nhiệm vụ của Đảng giao phó thì bất cứ nhiệm vụ nào cũng đều có những gian khổ, khó khăn, đầy thử thách gay go, ác liệt, sống chết. Suốt những năm tham gia kháng chiến chống Mỹ, đồng chí Ba Khanh cùng với cấp bộ Đảng tất cả đều đã không một ngày nghỉ dưỡng. Liên tiếp, liên tiếp hết việc này đến việc khác. Nhiều khi cùng một lúc phải hoàn thành nhiều nhiệm vụ, song tất cả đều đã giành thắng lợi vẻ vang.

 Trong hàng ngũ những người đứng mũi chịu sào cấp tỉnh, đồng chí Ba Khanh đã hoàn thành nhiệm vụ Đảng phân công. Mỗi công việc được phân công bao giờ đồng chí cũng hoàn thành xuất sắc với tình thần trách nhiệm cao trước Đảng, trước dân. Mỗi công việc hoàn thành là một công trạng đối với đất nước.

Đồng chí Trần Ngọc Khanh đã được Nhà nước ta tặng thưởng Huân chương độc lập, Huân chương chống Mỹ cứu nước và Huân chương quyết thắng hạng nhất, 3 huân chương giải phóng hạng nhất và hạng nhì, hạng ba. Huân chương chiến thắng hạng nhì. Đặc biệt là được Nhà nước Campuchia tặng huân chương lao động hạng nhất.

Ngoài ra còn 9 chiếc huy hiệu – trong đó có huy hiệu Hồ Chủ tịch và huy hiệu 50 năm tuổi Đảng.

Đồng chí Trần Ngọc Khanh là một tấm gương sáng về ý chí và niềm tin vào lý tưởng cách mạng của Đảng, sẵn sàng xả thân vì sự nghiệp cách mạng, kiên quyết đánh thắng kẻ thù giành độc lập tự do cho dân tộc.

Nguyễn Huỳnh